Wstęp

W dniu 7 października 2021 roku minęło 12 lat od rozpoczęcia działalności przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Piasecznie Sp. z o.o. w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków na terenie Gminy Piaseczno. Z inicjatywy obecnego Zarządu zespół pracowników podjął próbę odtworzenia historii piaseczyńskiej infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, którą znajdą Państwo poniżej. Dzięki zamieszczonym zdjęciom odbyć można podróż do pierwszej połowy XIX wieku skąd pochodzą pierwsze wzmianki o publicznych punktach czerpalnych, z których korzystali mieszkańcy Piaseczna.

Żywimy nadzieję, że przygotowane opracowanie posłuży jako cenny materiał historyczny i edukacyjny. Liczymy na to, że będzie to ciekawa wycieczka do czasów minionych, a zebrana dokumentacja pokaże jak zmieniały się nie tylko sposoby zaopatrywania w wodę i odprowadzania ścieków, ale także Piaseczno i okolice na przestrzeni tych lat.

Studnia czerpana na rynku (obecny plac Piłsudzkiego)

Okręgowy Zlot Młodzieży Źeńskiej w X 1926r.
W tle ukryta studnia na korbę (obecny plac Piłsudzkiego)

 

Początki XIX wieku i lata wcześniejsze

Początki historii piaseczyńskich wodociągów sięgają lat 50-tych XX wieku. We wcześniejszym okresie źródłem zaopatrzenia w wodę były studnie znajdujące się w podwórkach kamienic lub na posesjach oraz zdroje uliczne. Do roku 1825 miejscem poboru wody dla mieszkańców Piaseczna było źródełko znajdujące się na ulicy Krakowskiej (okolice zbiegu dzisiejszych ulic Sierakowskiego i Żeromskiego). W latach późniejszych funkcję punktu czerpalnego pełniły dwie studnie wybudowane w piaseczyńskim rynku (obecny plac Piłsudskiego). Ścieki komunalne natomiast odprowadzane były przez rynsztoki znajdujące się w mieście.

W roku 1924 na zlecenie ówczesnego burmistrza Wacława Kauna została zakończona budowa ogólnodostępnej łaźni miejskiej złożonej z zespołu kabin kąpielowych i wanien. Budynek otrzymał neorenesansową formę i mieścił zespół kabin kąpielowych z wannami. W czasie II wojny światowej wykorzystywana była przez hitlerowców, którzy kompletowali grupy przed transportem do warszawskiego getta. Po wojnie łaźnia funkcjonowała do lat siedemdziesiątych. Obecnie w budynku działa Przedszkole nr 10.

Łaźnia w Piasecznie (1979r.). Archiwum Centrum Kultury w Piasecznie

Lata 50-te i 60-te XX wieku

Początek lat 60. to powołanie Powiatowego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej oraz przeprowadzenie pierwszego odwiertu studni nr 1 przy obecnej ulicy Żeromskiego w Piasecznie ( teren obecnej stacji uzdatniania wody). Na rok 1967 datuje się dokonanie kolejnego odwiertu studni, a zasoby eksploatacyjne ujęcia wynosiły w tamtym okresie 100 m³/h.

Istotnym impulsem do przyspieszenia budowy infrastruktury sieci wodno-kanalizacyjnej w Piasecznie było powstanie dużych zakładów przemysłowych, takich jak oraz Zakład Lamp Oscyloskopowych „Zelos” (1956 r.) oraz Zakład Lamp Nadawczych „Lamina” (1957 r.)

Lata 60-te XX wieku to początek koncepcji i budowy oczyszczalni ścieków na terenie Piaseczna przy ulicy Gruzowej (obecnej ulicy Żeromskiego).

Schemat lokalizacyjny oczyszczalni ścieków w Piasecznie (1962r.)

Zdjęcie wykonane w 1974r. z rozruchu oczyszczalni ścieków w Piasecznie

Decyzja nr 236/62 z dnia 5 stycznia 1962r. o lokalizacji oczyszczalni ścieków w Piasecznie

Lata 70-te i 80-te XX wieku

W tym okresie powstaje ogólna koncepcja rozbudowy Wodociągu Komunalnego w Piasecznie.
W latach 70-tych i 80-tych odwiercono i włączono do eksploatacji kolejne dwie studnie wodociągowe. W roku 1983 poprzez pompowanie zespołowe nowe zasoby ujęcia uległy zwiększeniu do 260m3/h. Pomimo tych działań, istniejące ujęcia nie pokrywały wystarczającego zapotrzebowania na dostawę wody dla mieszkańców Piaseczna.

W związku z tym od 1987 roku miasto zaczęło korzystać z dostaw wody z Wodociągowego Układu Centralnego (WUC) „Warszawa”, a piaseczyńskie ujęcie pełniło funkcję zasilania awaryjnego.

Lata 70-te XX wieku to również okres budowy kanalizacji sanitarnej w centrum Piaseczna. System kanalizacji miejskiej był stopniowo powiększany o kolejne kilometry sieci. Budowano również pompownie, co umożliwiało sprawniejsze odprowadzanie ścieków do miejskiej oczyszczalni przy obecnej ulicy Żeromskiego 39 w Piasecznie.

 

Decyzja dotycząca awaryjnego funkcjonowania piaseczyńskiego ujęcia (1987r.)

Budowa kanalizacji sanitarnej w ulicy Nadarzyńskiej rok 1972. Archiwum Centrum Kultury w Piasecznie

Budowa kanalizacji sanitarnej w ulicy Kościuszki rok 1972. Archiwum Centrum Kultury w Piasecznie

Lata 90-te XX wieku

Od roku 1993 do 2013 eksploatacją sieci wodociągowej zajmuje się dwóch prywatnych operatorów - AQUARIUS&Co i Przedsiębiorstwo Techniczne Elmar. AQUARIUS&Co obsługuje północną część gminy Piaseczno, a PT Elmar południową.

W latach 1995-97 ze względu na postępującą urbanizację miasta, a co za tym idzie rozbudową sieci kanalizacji sanitarnej, miała miejsce pierwsza modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków przy ulicy Żeromskiego w Piasecznie.

Wraz z rozwojem Gminy następuje ponadto rozbudowa sieci wodociągowej. W następnych latach zostają wybudowane i oddane do eksploatacji stacje uzdatniania wody zlokalizowane m.in. w Siedliskach, Głoskowie, Orzeszynie czy Zalesiu Górnym.

W roku 1998 decyzją Wojewody Warszawskiego, Gmina Piaseczno uzyskuje pozwolenie na pobór wód podziemnych w ogólnodostępnym punkcie czerpalnym zlokalizowanym przy ulicy Żeromskiego w Piasecznie. Od tamtej pory mieszkańcy Gminy mogą pobierać na swoje potrzeby wodę oligoceńską w specjalnie do tego przygotowanym punkcie pobrań. 

Obiekty znajdujące się na terenie oczyszczalni ścieków w Piasecznie nie objęte modernizacją w latach 1995-97, kolejno: Wydzielona komora fermentacji oraz składowisko tymczasowego osadu odwodnionego wraz z systemem transportowym

Urządzenie dawkujące koagulant PIX

Czasy współczesne

Na początku XXI wieku następuje dalsza intensywna rozbudowa infrastruktury do oczyszczania ścieków. W 2001 roku uruchomiono nową oczyszczalnię w Wólce Kozodawskiej, a w latach 2004-2009 kolejnej modernizacji i znacznej rozbudowie poddana zostaje oczyszczalnia ścieków przy ulicy Żeromskiego 39 w Piasecznie, która pozwoliła na dwukrotne zwiększenie jej przepustowości. Zgodnie z posiadanym pozwoleniem wodnoprawnym oczyszczalnia może przyjąć dobowo 24 tys.m³ ścieków.

Modernizacja oczyszczalni ścieków w Piasecznie (lata 2004-2009).
Od lewej: Budowa zagęszczaczy grawitacyjnych osadu przefermentowanego, wstępnego.
Rzut na reaktory biologiczne. Budowa budynku suszarni.

Panorama oczyszczalni ścieków w Piasecznie (2021r.)

2 września 2008 roku przez Radę Miejską w Piasecznie zostało powołane Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Piasecznie. Spółka przejmuje zarządzanie infrastrukturą wodno-kanalizacyjną znajdującą się na terenie gminy Piaseczno od 7 października 2009r.

Ostatnie lata to bardzo dynamiczny rozwój sieci kanalizacyjnej w miejscowościach leżących na terenie gminy Piaseczno. Liczne inwestycje w zakresie rozbudowy sieci przyczyniły się do poprawy komfortu życia mieszkańców oraz dbałości o środowisko naturalne. W latach 2007-2013 ze środków Funduszu Spójności w ramach programu Infrastruktura i Środowisko wybudowano ponad 49km sieci kanalizacji sanitarnej (m.in. w Piasecznie, Józefosławiu, Bobrowcu, Woli Gołkowskiej, Robercinie, Bąkówce, Zalesiu Górnym i Wólce Kozodawskiej).

W kolejnych 2 latach infrastruktura kanalizacyjna uległa powiększeniu o następne 36 km sieci w miejscowościach Baszkówka, Łbiska oraz Głosków. Od roku 2016 wybudowano kolejne 91km nowych kanałów sanitarnych, dzięki którym m.in. mieszkańcy Pilawy, Złotokłosu, Orzeszyna, czy Chojnowa zyskali techniczną możliwość podłączenia swoich nieruchomości do nowo wybudowanej sieci kanalizacyjnej.

Okres 2010-2015 to również znaczny rozwój infrastruktury wodociągowej. W ciągu 5 lat wybudowano bowiem 22km sieci w miejscowościach Piaseczno, Bobrowiec, Bąkówka, Łbiska oraz Baszkówka. W okresie od 2016 do 2021 roku wybudowano blisko 10km nowej sieci wodociągowej m.in. w Pilawie, Orzeszynie, Chojnowie, Runowie, Nowinkach, Kuleszówce czy Henrykowie-Uroczu.
W celu poprawy ilości i jakości wody dostarczanej mieszkańcom, Spółka zmodernizowała i rozbudowała obiekty Stacji Uzdatniania Wody na terenie Miasta i Gminy Piaseczno:
SUW Żeromskiego, SUW Bobrowiec i SUW Złotokłos.

Rozbiórka starego budynku technologicznego na stacji uzdatniania wody przy ulicy Żeromskiego

Budowa nowego budynku technologicznego na stacji uzdatniania wody przy ulicy Żeromskiego

W grudniu 2021 r. została ukończona inwestycja modernizacji stacji uzdatniania wody w Wólce Kozodawskiej dzięki środkom dofinansowanym z NFOŚiGW.

Rozbudowa stacji uzdatniania wody w m. Wólka Kozodawska

Aktualnie Spółka eksploatuje sieć wodociągową o długości ok. 591 km oraz obsługuje 11 stacji uzdatniania wody o łącznej wydajności przekraczającej 18 tys. m³/d. Długość sieci kanalizacyjnej wynosi 485 km co pozwala na odbiór ścieków od ponad 98% mieszkańców naszej gminy, które kierowane są następnie do dwóch oczyszczalni zlokalizowanych w Piasecznie oraz w Wólce Kozodawskiej.

Ponadto Przedsiębiorstwo realizuje inwestycje w postaci budowy farm fotowoltaicznych na terenie swoich obiektów, które oprócz korzyści finansowych wynikających z wykorzystania odnawialnych źródeł energii spełniają przede wszystkim bardzo ważną rolę proekologiczną poprzez ograniczenie emisji CO₂, zanieczyszczeń czy hałasu. Obiekty takie powstały już na stacjach uzdatniania wody w Złotokłosie, Siedliskach oraz Piasecznie (SUW Żeromskiego).